SPRANG-CAPELLE – Op dinsdagavond 3 mei organiseert Heemkundevereniging Sprang-Capelle een lezing over het boek ‘Moedige mensen en Joodse onderduikers in Sprang-Capelle’. De lezing wordt gehouden in cultureel centrum Zidewinde Sprang-Capelle. Aanvang 20.00 uur. De auteur van het boek is Piet Pruijssers en de uitgave is van Heemkundevereniging Sprang Capelle.
“Hij die één mens redt, redt de hele wereld” (Vrij naar de Talmoed)
Dit boek gaat over een vergeten groep moedige inwoners. De Joodse onderduikers en hun onderduikgevers in Sprang-Capelle. Bij de herdenking van 75 jaar bevrijding van de Langstraat in oktober 2019 wordt Piet Pruijssers, als voorzitter van de Heemkundevereniging Sprang-Capelle, benaderd door de Waalwijkse predikant ds. G. van der Linden om informatie over enkele Joodse onderduikgevers in Sprang-Capelle. Al snel bleek dat over het moedige gedrag van inwoners, doodgewone mensen die met gevaar voor eigen leven gedurende langere tijd Joodse medeburgers onderdak bieden, merkwaardig genoeg slechts een enkele geschiedenis bekend is. Toch hebben een aantal inwoners nota bene een Yad Vashem onderscheiding ontvangen als erkenning voor hun daden.
Indrukwekkend is kerkdienst die 2 november 2019 wordt gehouden naar aanleiding van de herdenking 75-jarige bevrijding van de Langstraat. Kippenvel als in de liveverbinding de heer Benjamin Ricardo uit Jeruzalem vertelt hoe hij als kleine jongen enige tijd in Sprang-Capelle ondergedoken is geweest bij mejuffrouw Hennie Gouda. Dat mede door haar daadkrachtig handelen zijn leven is gered. Een ontroerende ontmoeting in een, in veel opzichten, indrukwekkende kerkdienst. En directe aansporing voor Piet Pruijssers om nader onderzoek te doen naar deze blinde vlek in de oorlogsgeschiedenis van Sprang-Capelle. Dit onderzoek leidde tot 24 verhalen.
Met deze publicatie over de Joodse onderduikers en de ‘vergeten’ groep moedige inwoners is deze geschiedenis zichtbaar gemaakt. En is laten zien dat gewone burgers in deze bijzondere omstandigheden het verschil kunnen maken en zo levens redden.
Gesprekken met diverse mensen en herhaalde oproepen, leveren de nodige reacties op. Soms alleen maar in de trant van: ‘bij mijn oma hebben ze thuis ook onderduikers gehad, maar ja, daar werd nooit over gesproken’. Of ‘daar en daar en bij die en die zaten ook onderduikers maar ik weet niet of dat Joden waren’ Of: ‘ik zal mijn oudste broer/ zus eens bellen die weet misschien wel meer’. En zo komen er plotseling een jaar later meer namen, verhalen, adressen en foto’s boven water.
Heel bijzonder zijn de persoonlijke contacten met enkele Joodse onderduikers. Die brengen soms onvoorstelbare, trieste maar ook mooie, dankbare en ontroerende verhalen. Iemand die staat te trillen op haar benen om voor de eerste keer na de oorlog weer een bezoek te brengen aan haar onderduikadres. Nooit een bezoek durven brengen vanwege de emotionele lading hiervan. Maar ook prachtige verhalen over vriendschappen die 77 jaar na de oorlog nog door de families, kinderen en kleinkinderen, worden onderhouden. Verhalen van naastenliefde en dankbaarheid. Maar ook verhalen over de laakbare wijze waarop de Joden na de oorlog zijn behandeld en hoe zij desondanks hun leven weer hebben opgepakt.
Op de vragen ”Waarom heeft u of hebben uw ouders Joodse onderduikers gehuisvest?” werd dikwijls gezegd: “Ik ben mijn broeders hoeder” of “het Joodse volk dat zijn de nakomelingen van Abraham” of “Wij hebben gedaan wat wij moesten doen” en “Wat doe je als er iemand in nood voor je deur staat? Een naaste die op je weg komt?”.
Ook is een hoofdstuk besteed aan de weinige Joodse inwoners van de gemeente Sprang-Capelle. Hoe is het hen vergaan in de Tweede Wereldoorlog?
Het zijn vaak persoonlijke verhalen, 24 in totaal, waarmee familiegeschiedenissen zijn vastgelegd. Het is belangrijk dat deze verhalen, nog verteld door de personen die deze verschrikkelijke periode zelf hebben meegemaakt, worden doorverteld aan de volgende generaties. Personen zoals mevrouw A. van den Broek–Hecht, mevrouw S.L. van Coevorden-Spiero, de heer Benjamin Ricardo en de heer Issachar Velleman, die hun persoonlijke verhalen wilden vertellen over hun onderduikperiode in Sprang-Capelle. Er zijn steeds minder mensen die de oorlog bewust hebben meegemaakt en over deze periode en over de gevolgen in hun verdere leven kunnen vertellen. De verhalen over de angsten en de gruwelijke misdaden, over de gevolgen van uitsluiting maar ook over de moed en daadkracht van mensen en de blijdschap over de bevrijding. Zodat deze tot voorbeeld kunnen zijn voor ons, jong en oud. Om te leren waarderen wat het inhoudt om al zoveel jaren in vrijheid te mogen leven. Maar ook om bewust te worden dat jijzelf een bijdrage kan leveren aan een samenleving die gebaseerd is op menselijke waarden en die zich ten doel stelt het goede te doen voor alle mensen zonder uitsluiting, discriminatie, antisemitisme, etc. Het is nu aan ons om de lessen die het verleden ons meegeeft, te blijven delen om niet te vergeten. Opdat deze verhalen kunnen meehelpen aan een betere wereld.
Het boek begint met een korte inleiding, waarin de geschiedenis van de Jodenvervolging wordt beschreven. Daarna volgen 24 indrukwekkende verhalen. De verhalen zijn geen zakelijke opsomming van feiten, maar het relaas van mensen die het hebben meegemaakt. Die emotie wordt sterk overgebracht op de lezer.
Het boek is uitgegeven in de serie “Bruggeske” dat tweemaal per jaar door de Heemkundevereniging Sprang Capelle wordt geproduceerd. Het is mooi vormgegeven met veel foto’s. (www.heemkundesprangcapelle.nl)
De schrijver Piet Pruijssers MBA was voorzitter van de Heemkundevereniging Sprang Capelle en heeft zich vaker verdiept in het lokale oorlogsverleden o.a. mede-auteur van het boek ‘Zoveel Verhalen’. Sinds maart 2013 is hij officieel erkend gids bij Nationaal Monument Kamp Vught en geef hij wekelijks rondleidingen aan groepen. Hierbij wordt een klein gedeelte van het oorspronkelijke SS-concentratiekamp bezocht en de geschiedenis van het kamp en de ervaringen van de gevangenen doorgegeven! Link: http://www.nmkampvught.nl
